Batı’nın kabullenemediği ve unutamadığı…
Değerli İslâm bilim tarihçisi Fuat Sezgin, hocası Hellmut Ritter’le ilgili bir anısından söz etmişti bir konferansında. Kısaca ve meâlen, hatırladığım kadarıyla, H. Ritter kendisine şöyle demişti:
“Sana ve araştırmalarına güvenim tamdır; ama neticede sen tüm bu çalışmalarınla bir gerçeği, bilinmeyen bir gerçeği ortaya koymuş bulunuyorsun. O gerçek, İslâm kültür çevresinde bilim ve teknoloji alanlarında 9. yüzyılla 16. yüzyıl sonu arasında, başlangıçta Eski Yunan’dan yapılan çeviriler de dahil, gerçekleşen çalışmaların ve bunların sonuçlarının, o zaman aralığının egemen ve bilinmeyen çalışmaları, bilgileri ve bulguları olduğu gerçeğidir. Bu gerçeği kabullenmekte çok zorlandığımı itiraf ediyorum.”
Yani Batı’da ve dolayısıyla Batı etkisindeki ülkelerde (ülkemiz dahil) Müslümanların bilim ve teknoloji tarihinde hiç yerleri olmadığı, Eski Yunan’la Rönesans arasında bu alanlarda ne olup bittiğinin bilinmediği, Rönesans’ın doğrudan Eski Yunan’a bağlandığı anlayışı ve bilgisi egemen gibiydi. Fuat Sezgin’in ciltlerce eseri ortaya koydu ki Müslümanların çalışmaları 9. yüzyılla 16. yüzyıl sonu arasındaki ‘kayıp halka’yı teşkil ediyordu. Dahası Batı’nın Eski Yunan’ı tanımasında bile Müslüman Arapların tercümelerinin büyük rolü vardı. İşte H. Ritter gibi dünyaca ünlü ve çalışkan-üretken bir akademisyen dahi Müslümanları yeterince tanımadığını, sekiz asrı aşkın bir dönem bilim ve teknolojide onların çalışmalarının yansıttığı başarıdan habersiz olduğunu, üstelik hocalık ettiği bir kimsenin yaptığı çalışmalara rağmen Müslümanlara bu başarıyı yakıştırmakta zorlandığını, başka bir deyişle bunu hazmedemediğini ifade etmiş içtenlikle.
Bunu yazmama yol açan, Yusuf Kaplan’ın “Bu toprakları bize ve İslâm’a mezar yapmak istiyorlar ama başaramayacaklar!” başlıklı yazısında verdiği şu bilgi oldu:
“(…) Geçenlerde vefat eden büyük tarihçimiz Halil İnalcık, bu yakıcı ve ürpertici gerçeği, özlü bir şekilde şöyle dile getirmişti: “Batı, İstanbul’un fethini ve Ayasofya’yı hiçbir zaman unutmadı!” “
(alıntının ait olduğu yazıyı okumak için tıklayın)
No Comments