1. ‘Rahman ve Rahim Allah’ın adıyla’

Besmele’deki b harfi ‘tazmin’ anlamı taşır. Başka bir ifadeyle hâdis, yani zaman içinde var olan vücûdlar, Allah sayesinde ortaya çıkmış, yaratıklar O’nun vasıtasıyla var olmuştur. Bundan dolayı yaratılmış veya meydana gelmiş bir varlık; taş, toprak, ağaç ve bitki, şekil, hüküm vs. her şey Hak sebebiyle var olmuştur, Hakk onun sahibidir. Her şey Hakk’tan çıkmış ve yine O’na dönecektir.

“Hz.Peygamber, Cenab-ı Hakk’ın kendisine hamd etttiğini ve kendisini methettiğini işittiğinde , dillerin O’nu hamd ve methetmede pekala eksik olduğunu anlamış, sonra da şöyle buyurmuştur: ‘Ben seni senin kendini övdüğün gibi övemem.’ ” (s. 13)

“Allah’ı zatının izzeti ve yüceliği nedeniyle öven ile ihsanı ve nimetlerini düşünerek övenler arasında fark vardır. Bir Sufi söyle demiştir:

Aşiretimizin toprağından mahrum kaldık belki / Fakat sana kavuşmakla mutlu olalım diye geldik .

Başka bir cemaat ise gönülleri O’nun tevhidinin hakikatleri sebebiyle sarsıldığında Hakk’ı övebilecek kelime bulamaz bir durumdadırlar. Böyle insanlar Hakk’ı Hak ile ifade ederler, O’ndan O’na işaret ederler. (…) Şöyle demişlerdir:

Hakkın beyanının beyanı sensin / Gaybın ne kadar manası varsa dili sensin.

‘Rab’ efendi demek iken ‘âlemler’ bütün yaratılmışlar demektir. Âlem kelimesinin çoğulunun âlemîn (akıllılar için kullanılan çoğul yapısı) şeklinde gelmesi, bütün akıl sahiplerini ve cansızları içermesinden kaynaklanır. (…)

Rab ismi aynı zamanda yaratıkların terbiye edilmesine işaret eder. Bu itibarla Allah ibadete düşkün âbidlerin nefislerini (ibadet ile) destekleyerek O’na ulaşmak isteyenlerin kalplerini ise doğru yolu göstermekle terbiye ederken, Ariflerin ruhlarını tevhidle terbiye eder. Allah bedenleri nimetlerle terbiye ederken ruhları ise cömertliğini göstermekle terbiye eder. (s. 14)

(…) Onlardan birisi şöyle demiştir:

İzzetin ortada olduğu sürece umursamam / İnsanlar yaşıyor mu, ölmüş mü? (…) ” (s.15)