” İnsanın bütün âlemin var oluş sürecini temaşa ettiği hikâye”

 

Ömer Türker, aylık CİNS dergisinin Ocak 2021 sayısında çıkan “Adem-Havva Kıssası Ve Başlangıç Sorunu Hakkında Bir Mülahaza” başlıklı yazısına şöyle başlıyor: ” Âdem-Havva kıssası, tek başına değerlendirmeye elverişli değildir. Zira bu kıssa, genel olarak insanın kendisini ve yaşadığı dünyayı anlamlandıran, âlemdeki yeri ve gayesini ifade eden kapsamlı bir hikâyenin parçasıdır. İnsan bu hikâyede sadece kendisinin değil, bütün âlemin var oluş sürecini temaşa eder.” Böyle diyor ve ekliyor: “Bu sebeple de Âdem ve Havva’nın yaratılışı hakkındaki değerlendirmeler, sadece insan türünün oluşum süreciyle ilgili değildir, bilhassa metafizik, kozmoloji ve dünya tarihi tasavvuruyla ilgili pek çok ayrıntıyı barındırır.” Alanında seçkin bir akademisyen ve entelektüel olarak yazar, daha sonra meselenin değişik yönlerini görmemizi mümkün kılacak hususları sıralıyor. Bu hususların her biri hakkında birer cümleyle özetleme yaparsam, yazıyı tanıtmış olacağımı umuyorum. Yazının bütününün okunarak yararlanılmasına bu tanıtımın faydası olacağını düşünüyorum.

  1. Yazar bu kıssanın İslâmın kadim geleneklerle irtibatının en güçlü olduğu anlatılardan biri olduğunu vurguluyor.
  2. Taberî’nin (ö.310/923) tarihinde mütekâmil bir başlangıç hikâyesi bulunduğunu yazar önemseyerek belirtiyor.
  3. Yazar, bu açıklamada insanın özel bir yeri olduğunu, zira insanın neredeyse tüm metafizik geleneklerde mevcutlar silsilesinin sonunda bulunduğunu ve varlık anlamının çoğalma sürecinin gayesini ifade ettiğini belirtiyor.
  4. Vahdet-i vücudcu metafizikçilerin Adem ile Havva’yı sadece kişi olarak dikkate almadıkları, aynı zamanda metafizik ilke olarak da kabul ettikleri ifade ediliyor.
  5. Bütün farklı yorumlara rağmen Âdem ve Havva kıssasını içeren başlangıç hikâyelerinin tamamının bir ortak özelliği vardır: İnsanın bilinç eksikliğini ikmal etmeleri.
  6. Bütün başlangıç hikâyeleri, insanın imkân ve zaaflarını ifşayı ihtiva eder.

Yazar, çok öz olarak burada yansıtılan değerlendirmelerin hazırlık kabilinden arz edildiğini belirterek, sonra Âdem ve Havva kıssasını da içeren başlangıç anlatılarına geçebileceğini ifade ederek, bundan sonraki yazılarda İslâm düşünce geleneğinde belli başlı başlangıç hikâyelerini anlatacağını söylüyor. Mümkün mertebe her ekolden temsil gücü yüksek bir düşünürü esas alarak ilerleyeceği bilgisini de vererek.

No Comments

Leave a Comment

Please be polite. We appreciate that.
Your email address will not be published and required fields are marked