Resûlullah (a.s.v.) cemiyet içinde bezl-i mesâî (cömertce mesâî) buyurdu. Zîrâ mecma’-i ervâh (ruhların toplanması Bu sırra) için azîm ve hatîr (tehlikeli) te’sirâtı vardır. O te’sîr vahdette ve yalnızlıkta hâsıl olmaz. Bu sırra mebnî (dayanarak), mahalle ahâlisinin ictimâı (toplanması) ve rahmet ve faydanın tezayüdü (artması) için mescidler konulmuştur. Ve evlerin ayrı olması, tefrîk ve ayıpların örtülmesi içindir; onun faydası ancak budur. Ve şehir ahâlisi orada toplanmış olmak için câmi binâ etmişlerdir. Bilâd ve ekalîmden (beldeler, memleketler, diyârlardan), âlemin çoğu halkının orada toplanmaları için, Ka’be’yi vâcib kılmışlardır.

Bunlardan birisi de ‘hak batılı yok eder, kendisine bakmak bayıltır’ bahsidir:

Hakkı bâtıl üzerine saldığında
Yok eder onu, bir de bakarsın batıl gitmiş
Söylediğimi kim bilir ki? 
Bütün hallerinde dürüst olan bilir
O zalimdir (nefsine karşı), heva ise yok edici
Diğeri ölçülü ve öne geçmiş
Geçer onu; gelen her şey
Onun izindedir ve ardından gelir
Dersem ki arif bize rehber oldu 
veya biri bize engel oldu
Kendi gözümden, ben bakarken 
Ve dilimden, ben konuşurken
Haberlerimiz sırrımızdan haber verir
O'nun kendi zâtında âşık olduğunu

 
Nefsi arzusundan uzaklaştırırsan
Onun cenneti Me'va cenneti olur

Allah onu oraya yerleştirir ve örter
Onun varacağı yer Firdevs cennetidir
 
Onu yürüten güneşe yemin etmiştir
Onu takip eden dolunay üzerine de
 
Onu örttüğünde karanlığa yemin etmiş
Ortaya çıkardığında gündüze
 
Allah'ın bir hikmeti var gizler onu
Gözlerden izhar ederken kendisini
 
Göklere ve onları bina edene yemin etmiş
Arzın üzerinde ferşini yükseltmiş ve demiş ki:
 
Mutlaka nihayetine ereceksiniz
Ta ki görecek nefis arzularına ulaştığını

Ellerinin önceden hazırladığını görmek üzere
Her türlü hayrı, getirilecek ortaya

Ulaştığı besinler ve yiyecekler
En tatlı  ve en hoş besinler getirilecek

Metinler genellikle Hz.Peygamber’e hem “seven” hem de “sevilen” anlamına gelen ve hubb kelimesinin etken ve edilgen hâli  olan habîb ünvânını atfeder. Tekvînî (oluşla ilgili) emir açısından bu unvân, -Meybudî tarafından sıklıkla zikredilen- “Sen olmsaydın felekleri yaratmazdım” kudsî hadîsinde işaret edildiği üzere – Hz. Muhammed’in Allah’ın en yüce sevgilisi ve yaratılışın nihâî amacı olduğunu belirtmektedir.

O’nun cemâli ve izzeti olmasaydı kudret pergeli varlık dairesini çizmezdi ve ne Âdem’in ne de zürriyetinin bir ismi ve izi olurdu. “Sen olmasaydın iki âlemi yaratmazdım [levlâke mâ-halaktü’l-kevneyn]. ” (Keşf 1:682)

Ey Muhammed (s.a.v)! Kâinâtın maksûdu ve yaratılmışlar dairesinin merkezi sensin. “Sen olmasaydın kâinâtı yaratmazdım.” Eğer senin makâmın ve celâlin olmasaydı bu âlemi yaratmazdım. (Keşf 5:208)

Şikayet etmek üç türlüdür. Ya dostu dosttan gayrısına ya dosttan gayrısını dosta ya da dostu dostun kendisine şikayet. Dostu dosttan gayrısına şikâyet dosttan yüz çevirmedir [teberrâ] çünkü kişi dosttan bıkıp usanmadıkça dosttan başkasına yalvarıp yakarmaz. Dosttan gayrısı hakkında dosta yakınmak şirktir çünkü kişi dosttan gayrısını gördüğü sürece dosta nasıl yalvarır? Dosttan gayrısını görmek şirktir. Dosta dosttan yakınmak ise bizzat tevhîddir. Bunun zâhiri şikâyettir ama bâtını şükür ve minneti gösterir: Senden başka kimsem yokken kime dert yanayım?