“Tarihçiyi Unutan Tarih!”
Prof. Dr. İsmail Kara‘nın Derin Tarih Dergisinin Ocak 2025 sayısında çıkan “Tarihçiyi Unutan Tarih!” başlıklı yazısının birkaç yerinden yapacağım alıntılamalar oluşturacak bu yazıyı.
“İttihat ve Terakki’nin Sultan Abdülhamid idaresini sonlandırıp iktidarı ele geçirmesiyle birlikte Tanzimat’ın ‘büyük‘ icracı paşalarından ve müelliflerinden olan Ahmed Cevdet Paşa da nisyana (unutulmağa) terkedildi. Cumhuriyet devrinde de devam eden Cevdet Paşa üzerindeki bu kalın nisyan perdelerinin aralanması için 1939 yılında Hasan Âli Yücel’in Millî Eğitim Bakanlığına gelmesini beklemek gerekecektir. Onun bakanlık süresi (1939-1946) Cevdet Paşa çalışmaları açısından bir yeniden diriliş dönemidir dense yeridir. Şahsî faktörlerin yanında bu değişimin anlaşılabilmesi için konjonktürel şartlara ve mücavir alanlara da bakmak gerekir.”
Tarih ilminin, tarih kitaplarının, -elbette tarihçilerin de- imkânları ve vuzuha kavuşturdukları alanlar kadar birçok zorlukları, problemleri, sarp yahut hafif tarafları, muğlaklıkları, örttükleri var. Hele tarihin zamanı kriz dönemlerine tesadüf eder; harareti yüksek tartışmaların, kararsızlık ve sallantıların arttığı ‘yakın‘ tarihe düşerse… Tanzimatın ‘büyük‘ icracı paşalarından ve müelliflerinden olduğu şüphe götürmeyen Cevdet Paşa’nın (1823-1895) tarihlerinin; Tarih-i Cevdet’in, Kısas-ı Enbiya’nın, hususen hatırat türü metinlerinin; Tezâkir’in, Maruzat’ın da böyle imkânları ve zorlukları, problemleri var. Kendi şahsî hikâyesinin -tarihi-nin de hâkezâ… (…)”
No Comments