Beyan Yayınları’ndan çıkan Çeviri ve Açıklama içerikli (Çevirenler : Yrd. Doç.Dr. Abdülaziz Hatip- Mahmut Kanık, Editör : Ahmet Baydar, Dil ve Yazım : N. Ahmet Özalp) eserin birkaç yerinden yapacağım alıntılamalar oluşturacak bu yazıyı.

Özgün metin: Le Saint Coran Çağımızın en saygın İslâm bilginlerinden biri olan Muhammed Hamidullah’ın Fransızca Kur’an çevirisi, bir Müslüman tarafından yapılan ilk sözcüğü sözcüğüne / harfi harfine çeviri sayılabilir. Hamidullah Hoca bu çeviriyi yapmağa, Batı’daki çevirileri inceleyip yetersizliklerini gördükten sonra karar vermiş, Le Saint Coran adıyla yayımladığı (1958) çalışması, haklı bir ilgi görmüştür. Bugüne kadar onbeş baskı yapması, bu ilginin somut bir kanıtıdır.

Bir dilci, bir sanatçı olmamasına karşın dört dili kitap yazabilecek bir düzeye kadar bilmesi, ilgili literatürü yakından izlemesi ve yapılan çevirileri dikkatle incelemesi, onu dil üzerinde önemle durmağa götürmüş; yaptığı çeviride, Kur’ân’ın tüm dil ve anlatım özelliklerinin bire bir aktarılması yöntemini seçmesine neden olmuştur. Le Saint Coran incelendiğinde, bu seçimin sonuçları açık biçimde görülür. (…)

Kur’an metni, yazılı bir kültürün değil sözlü bir kültürün ürünüdür. (…) Hamidullah’ın yöntemi, onun, her âyeti, kaynak metinde olduğu gibi anlamlandırması, söz diziminin sürdüğünü noktalama işaretleriyle göstermesi şeklindedir. (…)

Le Saint Coran’ın çevirisi

Çeviri metin: Aziz Kur’an Le Saint Coran’ın Aziz Kur’an’a dönüştürülmesine katkıda bulunanların, en çok bu konudan söz etmekte çekingen davranacakları açıktır. Bununla birlikte, okuru bilgilendirmenin kendileri için kaçınılmaz bir görev olduğunun da bilincindedirler.

Bu çeviri, üç yılı aşan bir çalışmanın ürünüdür. Bu sürenin yaklaşık altı ayında, tam bir ekip çalışması yürütüldü; çeviri metnin, hem kaynak metne, hem de Türkçe’nin anlatım koşullarına olabildiğince uygun bir yapıya kavuşması için çaba harcandı. Tüm bu süreç dahilinde Muhammed Hamidullah’ın uyguladığı yöntem izlendi. (…) Sonucun, birçok okur için şaşırtıcı gelebileceğini kabul ediyoruz. (…) Ama her şeyden önce şunu hatırlatmalıyız: Bu çeviride uygulanan yöntemin temel yaklaşımı, metni okura değil okuru metne götürmektir. M. Hamidullah, okura alışkanlıklarına ters düşen bir metin sunuyor ve bunu okumaya, anlamaya çağırıyoruz. Bu metinde okur, şimdiye değin bir Kur’an çevirisinde hiç rastlamadığı “gösterge,öykü, anlatı” gibi kimi sözcüklerle karşılaşacaktır. Hamidullah hocanın “âyet” sözcüğü için seçtiği iki ayrı anlam birbirine karışır, anlamın birisi kaybolurdu. Arapçadaki “zikir” sözcüğü çoğunlukla “hatırlatma” sözcüğüyle karşılanıyor ve sözcük Kur’anı belirttiğinde, özel ad olarak yazılıyor. Dahası notlarda da bunun gerekçesi açıklanıyor. Hamidullah’ın tutumuna örnekler: Kur’an: okuma, İslâm: teslimiyet, ceza tümüyle karşılık, “azap”ın, her zaman ceza olarak çevrilmesi, Hamidullah’ın tutumuna birkaç örnek. Bunlar okuru şaşırtacağı gibi düşünmeğe de yöneltecektir. Bizi sigaya çekecekler için açıklama yapalım: Hiçbir sözcüğü kolayca ve iş olsun diye seçmedik. Seçilen sözcüğün, geçtiği tüm âyetlerde aynı işlevi yerine getirip getirmediğini denedik. Çekingen, dahası korkak davrandığımız bile söylenebilir. Az daha bizim zakkum’u feda edecektik. Kısacası biz, sözcüklerin kökeninden çok anlatımdaki anlamı aktarmaktaki işleviyle ilgilendik. Aziz Kur’an yöntemiyle, yaklaşımıyla bir ilk örnek, özgün bir çalışma. Hamidullah’ın onca birikiminin, emeğinin bir ürünü. Bu gerçekten yetkin çalışmayı gerektirdiği ölçüde doğru, yeterli ve güzel bir biçimde aktabildiğimizi söyleyemeyiz. Bütün çabamıza karşın, farkına varmadığımız yanlışlar yapmış olabiliriz. Bu çalışmayı sonlanmış bir çalışma olarak görmüyoruz. Tersine, üzerinde sürekli çalışılması, yanlışlardan arındırılması, sürekli yetkinleştirilmesi gereken bir çalışmanın ilk adımı olarak görüyoruz. Bu nedenle eleştirilerin de bu çalışmaya önemli katkılar sağlayacağına inanıyoruz. Başarı Allah’tandır .

Yayın Kurulu