“(…) Biz bilim tarihindeki eksik halkalardan birini yerine koymak istiyorduk; (…)”
30 Haziran 2018 Cumartesi günü vefat eden değerli ve seçkin bilim adamı Fuat Sezgin‘in başlığa koyduğum sözünün hemen öncesinden birkaç satırı ve sonrasını da alıntılarsam dediklerinin daha bir anlaşılması sağlanmış olur. Merhûm hoca, “İstanbul İslam Bilim Ve Teknoloji Tarihi Müzesi (Toplu bir bakış)” adlı İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. yayını olan, İlk Basım’ı Ocak 2010’da yapılan kitapta “Müzenin Kuruluşu” başlığı altında kaleme almış olduğu metnin son bölümünde şöyle diyor:
“(…) İstanbul’da ve daha önce de Frankfurt’ta İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi’nin kuruluşunu teşvik eden faktör, evrensel bilimler tarihinin bütünlüğüne duyulan inanç idi. Biz bilim tarihindeki eksik halkalardan birini yerine koymak istiyorduk; burada ‘eksik’ kelimesi ile kasdedilen, Rönesans’ı doğrudan doğruya Antik çağ’a bağlayan yanlış düşünce ile oluşan boşluktur. Biz, İslam kültür çevresinin yaratıcı bilginlerinin, bir alma ve özümleme döneminin ardından 900-1600 yılları arasında gösterdikleri başarılarını ortaya koymak istiyoruz. Bu başarılar 16. yüzyılın ikinci yarısından bu yana Avrupa’daki yaratıcılığın zeminini oluşturmuşlardır.
18. yüzyılda, Rönesans adı altında bilimler tarihine gerçeğe aykırı bir bakış, yani Avrupa’nın ve İslam kültürünün bilim sahasında Orta Çağ’daki başarılarının reddedilmesi ya da hiçe sayılması, büyük ölçüde yaygın idi. Arabistlerin ve İslamiyatçıların fen bilimlerine doğru yönelişi daha 17. yüzyıldan itibaren Avrupa’da gittikçe artarak kendisini göstermekteydi. Bu öncüllerin ve onların sayıları gittikçe artan, yorulmak bilmeyen ardıllarının değerli girişimleri vasıtasıyla bilim tarihinin birkaç alanında önemli düzeltmeler gerçekleşti. Buna rağmen günümüz insanı Arap- İslam kültür çevresinin evrensel bilimler tarihindeki hakiki anlamını çok az bilmektedir ve böylece bir kere dünyaya yerleşmiş olan alışık Rönesans tanımlaması sarsılmadan varlığını sürdürmektedir.
Ümit ediyorum ki, İstanbul’un fevkalade güzel bir yerinde kurulmuş olan bu Müze, bu gerçek dışı tarihsel bakışı düzeltmede katkısını gösterecektir.”
Fuat Sezgin
Frankfurt/Main, 17 Nisan 2009
No Comments